مبلمان اتاق کودک با قوانین اصولی و کاربردی

۱٫ کودک – محیط زندگی

هر محیط، روح یا فضایی دارد که از تک تک عناصر موجود یا همان عوامل محیطی تأثیر می پذیرد. فضاسازی یا طراحی فضا نیز بر همین اصل استوار است. در حقیقت، کاری که یک طراح برای فضاسازی انجام میدهد، آمیختن ادراکات حسی ناشی از عوامل موجود در محیط با یکدیگر و به وجود آوردن مفهومی به نام فضاست.

طراحی اتاق کودک

 

ویژگی های معماری در طراحی اتاق کودک

  1. وجود تنوع در عین سادگی
  2. وجود نشانه ها برای درک موقعیت در فضای
  3. جلوگیری از سردرگمی و گیجی
  4. جلوگیری از یکنواختی
  5. برانگیختن حس کنجکاوی و ماجراجویی
  6. شفافیت و خوانایی و ادراک پذیری فضاها
  7. امکان ارتباط مداوم داخل و خارج (بصری و فیزیکی)
  8. استفاده از اشکال و فرم های تازه و منطبق بر حس نوگرایی
  9. شکل گیری فضا برای کشف دوگانگی های متعدد چون بالا و پایین، حرکت و سکون، درون و بیرون، شفاف و کدر
  10. مقیاس

رشد کودک در سال های ابتدایی زندگی، از عوامل بسیاری تأثیر می پذیرد. فعالیت و بازی، یکی از ارکان اصلی رشد و یادگیری هر کودک است که در ارتباط با فضا و محیط، رشد شخصیتی و اجتماعی او را شکل می دهد. از این رو در طراحی فضاهای مناسب برای کودکان، از جمله اتاق آنان، شناخت روحیات و علاقه مندی های نونهالان اهمیتی خاص پیدا می کند. طراحی فضای منطبق با شرایط کودکان به طور قطع بستگی به شناخت کافی از ویژگیهای رشد آنان دارد. خصوصیات جسمی و روانی کودکان در مراحل مختلف رشد، اساس برنامه ریزی فضا و طراحی برای آنان است. شکل کلی فضای معماری کودکان از عناصری منحصر به فرد، برجسته و آن چه بر انگیزنده احساسات آنها است سرچشمه می گیرد. کودکان معمولا دوست دارند در مورد این که اتاقشان چگونه دیده میشود بحث کنند.

طراحی اتاق کودک

۱٫۱ مبلمان اتاق کودک

نوزادان برای آسایش و زندگی راحت به وسایل و ابزار متعدد و بی شماری نیاز ندارند و اغلب نیازهای واقعی آنها به چند وسیله ابتدایی محدود می شود. در تهیه و تدارک اتاق نوزاد یکی از مهم ترین نکاتی را که باید همواره به خاطر داشته باشیم، رشد سریع نوزادان و تغییر نیازهایشان است. هنگام برنامه ریزی برای اتاق نوزاد به سیستم گرمایی و نورپردازی اتاق نیز باید توجه کرد. دمای اتاق نوزاد باید همواره بین ۱۹ تا ۲۲ درجه سانتیگراد باشد. اگرچه اولین انتخابی که برای پوشش کف اتاق نوزاد به نظر می رسد یک پوشش نرم و راحت است اما باید این امر را نیز در نظر داشته باشیم که ظرف چند ماه، نوزاد ما تبدیل به کودک نو پایی می شود که توان جابه جایی انواع مایعات و نوشیدنیها و مواد غذایی گوناگون و ریخت و پاش آنها در اتاق را خواهد داشت. ضمن طراحی و برنامه ریزی برای تزیین و چیدمان اتاق کودکان، توجه به ایمنی نیز نباید فراموش شود. همواره باید به وسایلی که در دسترس نوزاد و یا کودک نوپا قرار دارند از قبیل آن چه از درون تخت برای کودک قابل دسترسی است دقت و توجه داشت. هم چنین پوشش سطح کف اتاق نباید از جنس مواد لیز و لغزنده باشد. پریزهای برق که در ارتفاع کم نصب شده اند باید با استفاده از وسایل مخصوص موقتا مسدود شوند. در طول سال اول زندگی رنگ های ملایم برای اتاق کودک بهترین انتخاب است. اتاق کودک همراه با او رشد می کند. فضای بازی کودک، مطالعه و انجام تکالیف و قرار دادن میز، هر کدام باید از شرایط مناسب برای استفاده از موقعیت و نور برخوردار باشد. رنگ و چیدمان طراحی اتاق کودک باید با مقطع سنی که کودک در آن قرار دارد متناسب باشد.

نکته مهم دیگر انعطاف پذیر بودن آرایه ها و چیدمان اتاق کودک است. یکی از بهترین روش ها برای رسیدن به چنین چیدمانی، استفاده از وسایل و لوازم دوکاره است؛ مثلا میز تحریرهایی که قفسه نگهداری اسباب بازی نیز هستند. چیدمان و دکور اتاق کودکان تجربه لطیفی است. می توانیم اشکال بامزهای روی دیوار و دورتا دور اتاق بکشیم. این کار باعث کشش کودک و حرکت او به سمت نقاشی ها می شود. صرف نظر از سلیقه های شخصی، برخی از ویژگیها میان کودکان مشترک است که از آنها نیز می توان بهره برد: از میان شکل، جنس و رنگ اشیاء کودکان بیش از همه به رنگ توجه دارند و فضاهای رنگی برای آنها جذاب است. اگر هر یک از دیوارهای اتاق به یک رنگ درآید فضایی شاد و جذاب، بدون نیاز به تزیینات بسیار فراهم می آید.

رنگهای زرد و سبز در کنار رنگ سفید دیوارها علاوه بر آن که باعث جلوه هرچه بیش تر وسایل اتاق می شود، با روحیه بالندگی و سرزندگی کودکان نیز متناسب است. از یک نوع پارچه طرحدار برای پرده و روتختی و… می توان استفاده کرد. همان طرح پارچه برای آباژور اتاق کودکان و قاب عکس هم می تواند استفاده شود.

  • رنگ های شاد با شدت بالا مشتمل بر سه رنگ اصلی (زرد، قرمز، آبی) و رنگ های مکمل آنها (سبز، نارنجی، بنفش) بیش از رنگ های ترکیبی مورد توجه کودکان است.

طراحی اتاق کودک

  • پس از رنگ، اشکالی که از ترکیب سه شکل خالص هندسی (مربع، مثلث و دایره ایجاد شده باشند بیشتر از شکل واقعی اشیا جذابیت دارند.

طراحی اتاق کودک

تقسیمات فضا

اتاق کودک باید به طریقی چند منظوره طراحی شود و از آن جایی که کودکان از اتاقشان برای بسیاری از فعالیت ها در کنار استراحت و خواب استفاده می کنند، تقسیمات و قلمروهای خاص و مشخص خود را طلب می کنند، از قبیل فضایی برای مطالعه و بازیهای مهیج و هم چنین فضایی برای سرگرمی فضای بازی باید در کنار فضای خواب و استراحت کودک و در ارتباط مناسب با آن طراحی شود. تجهیزات مورد نیاز در فضای بازی شامل: قفسه و صندلی و پارک کودک و… است. از آنجا که به طور معمول ارتفاع لباس کودکان کمتر است می توان با توجه به سن و جنس فرزندان تقسیمات بیشتری را در ارتفاع کمدهای دیواری انجام داد و از آنها یا به صورت طبقه و قفسه یا کشو برای قراردادن خرده ریزهای آنان استفاده کرد. هر چه اتاق خواب کوچک تر باشد نیاز به کمد با طبقه بندی متنوع بیشتر است.

طراحی اتاق کودک
تقسیمات فضا در طراحی اتاق کودک

۲٫۱ نور و روشنایی

بهتر است محل استقرار اتاق کودک در نمای جنوبی ساختمان باشد تا از نور خورشید برخوردار شود. در اتاق کودک نیازمند نور هستیم، برای این که کودکان وقت زیادی را آن جا صرف خواهند کرد، برای لباس پوشیدن، مطالعه و خوابیدن و بازی کردن.

برای نیازهای شب شدت نور را باید کاهش داد. فضاهایی با نور طبیعی و شفاف بر کودکان اثر مثبت دارند. به عبارت دیگر اتاقهای تاریک با نور روزانه کم یا نور مصنوعی و نامناسب اثر منفی در پی خواهند داشت (کرونر ، ۱۶۵ : ۱۳۸۲). میزان روشنایی در اتاق کودک اهمیت زیادی دارد. نور مستقیم و درخشان برای نوزادان مناسب نیست. به همین دلیل برای تلطیف نور خورشید در روز از پرده های نازکی که با عبور دادن نور از تندی آن می کاهند برای پنجره های اتاق نوزاد می توان استفاده کرد و در شب برای تأمین نور اتاق از چراغ هایی که نور را به سقف می تابانند می توان برای ایجاد نور غیرمستقیم و کافی بهره گرفت.

طراحی اتاق کودک
نور در طراحی اتاق کودک
  • پنجره ها

پنجره و جهت آن در اتاق کودک اهمیتی ویژه دارد. از طریق آن نور شمالی به داخل میتابد و شادابی و سحرخیزی را به بار می آورد. کودکان پنجره هایی را که در مقابل چشمانشان است بیشتر دوست دارند، به طوری که مجبور نیستند برای نگاه کردن به خارج قد بکشند. از سوی دیگر کودکان از میان پنجره ها حرکت خورشید را دنبال می کنند تا زمانی که به محل مشخصی برسد و غروب کند.

طراحی اتاق کودک
نور در طراحی اتاق کودک

 ۲٫ ضوابط و استانداردهای فضاهای مربوط به کودکان

یکی از ضروریات طراحی اتاق کودک، طراحی مکان های کوچک و امن برای کودکان از ضروریات است، طوری که کودک بتواند به آن پناه برده و احساس امنیت کند. در معماری برای کودکان، برای ارتقاء کیفی فضا و ایجاد فرصت برای تفریحات سازگار با روحیه آنها باید به موضوع خلوت گزینی کودکان توجهی ویژه داشت (مطلق زاده ،۱۳۷۹: ۱۳). کودکان به دلیل مقیاس کوچکی که دارند، فضاها را بزرگتر از حد معمول درک می کنند، طوری که با ساختن فضاهای کوچکتر درون فضای اصلی، سعی در متناسب کردن ابعاد فضا با مقیاس خود دارند. محیط درونی خانه در اولین مراحل رشد کودک مفهوم مقیاس را به او می آموزد. کودکان در هر جایی که بازی می کنند تلاش دارند مکان را با چادر زدن یا آویختن پرده، محصور ساختن با مبل و میز و صندلی و… به گوشه های کوچک، دنج و خصوصی مورد پسند خود تبدیل کنند. اندازه میز و صندلی، کمدهای اسباب بازی و نیز ارتفاع مناسب دستگیره درها، دستشوییها، شیرها و مهم است. اگر فضا و عناصر آن متناسب با اندازههای کودکان باشد، آنها به سادگی می توانند از فضاها و وسایل مربوط به خود استفاده کنند. قطعات متنوع مبلمان، نیمکت، میز و صندلی، تابلوها، قفسه ها و … که با مقیاس و در اندازه آنان ساخته میشود، اغلب برای هر بازی شکل ویژه ای به خود می گیرند. اگر مبلمان سنگین و پرحجم باشند در بازیها ممکن است به کودکان صدمه و آسیب بزنند.

اندازه های قد کودکان ۳ تا ۱۲ ساله

۳ سال

۶ سال ۸ سال ۱۰ سال ۱۲ سال
۹۳ سانتیمتر ۱۱۲ سانتیمتر ۱۲۲ سانتیمتر ۱۳۲ سانتیمتر

۱۴۹ سانتیمتر

استانداردهای قد و فضای کودک

اندازه های بدن کودکان در سنین مختلف، برای تصمیم گیری در مورد ابعاد و ارتفاع وسایل مورد استفاده آنها در طراحی اتاق کودک ضروری است. مهمترین اندازه، قد ایستاده، یعنی ارتفاع از زمین تا بالای سر کودک است. از این اندازه ها می توان دیگر اندازه های بدن را که برای طراحی فضا و تجهیزات لازم است ، محاسبه کرد.

طراحی اتاق کودک
طراحی اتاق کودک
طراحی اتاق کودک
طراحی اتاق کودک
طراحی اتاق کودک
طراحی اتاق کودک

نتیجه گیری

در این مقاله به برخی از عوامل تأثیرگذار و مهم بر رشد کودکان اشاره شده است، این مقاله می تواند، برای طراحی مورد نیاز کودکان مورد استفاده قرار گیرد، چرا که کودکان ستاره های آسمان جامعه خواهند بود، پس برای درخشش آنها باید زمینه را فراهم کرد. مبلمان، نحوه ترکیب رنگها، به کار بردن اشیاء خالص هندسی و فرصت انتخاب نوع چیدمان اتاق کودک می تواند در رشد کودک در سال های اول زندگی او مؤثر است. با ایجاد کنش و واکنش و ایجاد حس کنجکاوی در کودکان خواهیم توانست آنها را به فکر کردن واداریم. ایجاد کنش دنیای جدیدی را روی کودک خواهد گشود و او را در شناخت هر چه بیشتر پیرامون و دنیای پر رمز و رازش تشویق خواهد کرد. چنان که معماری و عناصرش برانگیزاننده نیروی حرکتی و تشویقی خواهند بود، آن هنگام دیگر پایانی براین باور نخواهد بود.

پیشنهاد ما به شما مطالعه این مقاله نیز می باشد:

چطور طرحی زیبا ،جذاب و کم هزینه را برای طراحی اتاق خواب کودک و نوجوان خود فراهم نماییم!!؟(پارت اول)

رنگ در طراحی فضاهای معماری مربوط به کودکان

 

مآخذ

  1. کرونر ،والتر.(۱۳۸۲). معماری برای کودکان، ترجمه احمد خوشنویس و المیرا میر رحیمی تهران: انتشارات سایه گستر
  2. باقری یزدی، مریم السادات. (۱۳۸۶). خانه هنر کودک. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی استاد راهنما: هاشم هاشم نژاد.
  3. مرآتی،امیرعلی (۱۳۸۵). «پنجمین مسابقه بین المللی طراحی و معماری، طراحی فراتر از شرق وغرب». مجله معماری و ساختمان شماره نهم.
  4. مطلق زاده، رویا( ۱۳۷۹).وسایل بازی کودکان، سازمان زیباسازی شهر تهران.
  5. مجله معماری و فرهنگ. شماره ۴۰

 

One thought on “مبلمان اتاق کودک با قوانین اصولی و کاربردی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *